Być może pierwszą myślą, która przychodzi Ci do głowy, kiedy usłyszysz słowo medytacja, jest siedzenie na podłodze w pozycji lotosu. Celem takiego medytowania jest uspokojenie myśli, nawiązanie kontaktu ze sobą i uwolnienie napięcia. I jest to jak najbardziej słuszne skojarzenie. Jak się jednak okazuje, medytacja może wpływać także na strukturę Twojego mózgu! W tym artykule wyjaśniamy, co dokładnie dzieje się z mózgiem podczas medytacji, i jakie są tego długotrwałe efekty.
Sieć trybu domyślnego (DMN) a medytacja
Do badania wpływu medytacji na mózg naukowcy wykorzystują techniki badania aktywności oraz obrazowania mózgu, do których należy m.in. funkcjonalny rezonans magnetyczny. Dotychczasowe wyniki tych badań wskazują, że jednym z obszarów mózgu, które ulegają zmianie pod wpływem medytacji, jest sieć trybu domyślnego (ang. default mode network DMN).
Obszar ten obejmuje m.in. elementy przyśrodkowej kory przedczołowej, linię środkową mózgu oraz boczno — przyśrodkowe części kory ciemieniowej. DMN możemy zdefiniować, jako zespół określonych struktur mózgu, które są aktywne, w momencie gdy mózg nie jest skupiony na wykonywaniu określonego zadania. Innymi słowy, DMN uaktywnia się, kiedy błądzimy myślami lub „bujamy w obłokach”. Dlatego też sieć trybu domyślnego nazywana jest często siecią spoczynkową mózgu.
Okazuje się jednak, że w momentach aktywacji DMN mózg wcale nie odpoczywa, ponieważ zachodzą w nim intensywne procesy przetwarzania informacji. Naukowcy podejrzewają, że te procesy są wręcz kluczowe dla poprawnego działania mózgu w tym świadomości, samoświadomości oraz pamięci autobiograficznej.
W jednym z artykułów opublikowanych na łamach magazynu “Science” M.A Killingsworth dowodzi, że przez około 50 % całego czasu nasz mózg nie jest skupiony na wykonywanym zadaniu. Co więcej, ta tzw. wędrówka myśli ma związek z niższym poczuciem dobrostanu. Inni badacze dopatrują się w aktywności DMN związku z zaburzeniami lękowymi, ADHD czy nawet rozwojowi choroby Alzheimera.
Dlatego zmiany, jakie zachodzą w DMN podczas medytacji mogą znacznie wpływać na nasze zdrowie psychiczne i poczucie szczęścia. Dowodzi tego, m.in. jedno z badań naukowych przeprowadzonych w Yale University School of Medicine pod przewodnictwem Judson E. Brewer. W badaniu tym wzięło udział 12 osób od 10 lat praktykujących mindfulness oraz 13 osób, które nie uczestniczyły w tego rodzaju zajęciach z rozwoju osobistego.
Wywiad przeprowadzony z osobami, które regularnie medytowały wskazał, że osoby te rzadziej doświadczały „błądzenia myśli” niż osoby, które nie medytowały. Dodatkowo podczas badania funkcjonalnym rezonansem magnetycznym, dwa obszary DMN były u tych osób mniej aktywne. Dzięki temu badaniu naukowcy doszli do wniosku, że na wyciszenie aktywności DMN wpływa właśnie medytacja.
Badacze coraz częściej wskazują także na inne korzyści dla mózgu wynikające z medytacji, m.in. na zwiększenie umiejętności świadomego postrzegania rzeczywistości oraz zasoby emocjonalne, co z kolei wpływa na lepsze samopoczucie, obniżenie objawów stresu oraz depresji.
Co więcej, pojawiają się także badania wskazujące na korzystny wpływ medytacji na zdrowie fizyczne. Regularne sesje medytacji mogą bowiem łagodzić stany zapalne w organizmie, które mają bezpośredni związek z rozwojem, m.in.:
- chorób serca
- astmy
- nowotworów
Medytacja może także spowalniać procesy starzenia komórek. Jednak aby udowodnić tę tezę, konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań naukowych.
Przez ostatnią dekadę neuronauka badała wpływ praktyk kontemplacyjnych na mózg i identyfikowała zmiany neuroplastyczne w rozległych jego obszarach. Innymi słowy, praktyka uważności wydaje się kształtować i zmieniać mózg, przynosząc korzyści psychologiczne, fizyczne i duchowe.
Przekonałam Cię do spróbowania podjęcia regularnej praktyki medytacyjnej? A może potrzebujesz więcej dowodów? Jeśli tak to zapraszam na naszego bloga za dwa tygodnie ☺
Bibliografia:
- Neuroscience of Mindfulness Meditation, Wharton Neuroscience Initiative
https://neuro.wharton.upenn.edu/community/winss_scholar_blog2/ - John M. de Castro, Change the Brain for Greater Well-Being with Meditation
http://contemplative-studies.org/wp/index.php/2019/04/01/change-the-brain-for-greater-well-being-with-meditation/
Medytacja dostarcza doświadczeń, których umysł nie może osiągnąć w żaden inny sposób, takich jak wewnętrzna cisza i poszerzona świadomość
Deepak Chopra