„Współuzależnienie w relacjach: Jak rozpoznać, zrozumieć i pokonać ten wzorzec zachowań.”

W relacjach międzyludzkich często pojawiają się złożone dynamiki i wzorce zachowań. Jednym z tych wzorców, który może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie psychiczne i emocjonalne, jest współuzależnienie. Współuzależnienie to wzorzec zachowań, w którym jedna osoba poświęca własne potrzeby, pragnienia i granice na rzecz drugiej osoby, często kosztem własnego zdrowia i dobrobytu. W dzisiejszym blogu omówimy jego cechy, konsekwencje oraz sposoby pokonywania współuzależnienia w relacjach.

Co to jest współuzależnienie?

Współuzależnienie może być trudne do zdefiniowania, ponieważ przejawia się ono w różnorodny sposób i może dotyczyć różnych aspektów życia. Nie ma jednej reguły wspóluzależnienia. Często określa się tak relacje, w których występuje uzależnienie od jakiś substancji, ale współuzależnienie może dotyczyć również relacji przemocowych (łącznie z przemocą psychiczną!). Współuzależnienie nie dotyczy tylko relacji partnerskich. Często są to relacje rodzinne i przyjacielskie. Istnieje kilka charakterystycznych cech, które są typowe dla osób współuzależnionych:

1. Nadmierne poświęcenie dla drugiej osoby: Osoby współuzależnione często poświęcają zbyt wiele czasu, energii i uwagi na potrzeby innych, zaniedbując przy tym swoje własne potrzeby i pragnienia.
2. Brak zdrowych granic osobistych: Współuzależnieni mają tendencję do braku wyznaczania granic osobistych, co prowadzi do nadmiernego angażowania się w życie i problemy innych osób, nawet kosztem własnego komfortu i dobrostanu.
3. Silna potrzeba kontroli: Osoby współuzależnione często próbują kontrolować sytuacje i zachowania innych, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i stabilności.
4. Poczucie winy, gdy nie dbasz o potrzeby i pragnienia partnera/ki: Postrzegasz konieczność ”naprawiania” problemów drugiej osoby, jako Twoje własne zadanie. Nic więc dziwnego, że odczuwasz poczucie winy.
5. Niechęć do wyrażania potrzeb, własnych pragnień i postaw moralnych ze względu na strach przed konfliktem: Możesz czuć się samotnie lub jako ”mniej ważny/a” w relacji, ale nie rozmawiasz o tym z drugą osobą, ponieważ nie chcesz potencjalnie wywołać u niego/ niej złości czy obrazy.
6. Zachowujesz milczenie, nawet jeśli w zupełności nie zgadzasz się się ze zachowaniem drugiej osoby. 
7. Branie na siebie nieuzasadnionej winy: Zamiast ryzykować kłótnią, zgadzasz się ze zdaniem innej osoby. Na przykład, jeśli Twój partner zapomniał posprzątać, ale obwinił Ciebie, możesz przeprosić, aby uniknąć konfliktu.
8. Branie na siebie zbyt dużej odpowiedzialności: Możesz sprzątać po swoim partnerze/ partnerce, aby zasłużyć na jego/jej pochwałę, nawet jeśli Cię to stresuje lub zajmuje dużo czasu. 
9. Zaabsorbowanie myślami lub uczuciami drugiej osoby: Możesz mieć obsesję na punkcie tego, czy Twój partner jest zdenerwowany, a jeśli tak, jak możesz chcieć się zastanawiać, jak te problemy za niego rozwiązać.
10. Twój nastrój może odzwierciedlać Twoje postrzeganie nastroju innej osoby, ponieważ lekceważysz własne emocje.
11. Silna potrzeba uznania i akceptacji: Współuzależnieni często poszukują uznania i akceptacji od innych osób, często kosztem własnej wartości i samoakceptacji.

Konsekwencje współuzależnienia

Współuzależnienie może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji zarówno dla osoby współuzależnionej, jak i dla jej relacji. Niektóre z tych konsekwencji to:

1. Zanik własnej tożsamości: Osoby współuzależnione mogą stracić poczucie swojej własnej tożsamości i wartości, skupiając się zbytnio na potrzebach innych.
2. Stres, wypalenie, depresja: Poświęcanie się na rzecz innych bez odpowiedniego dbania o siebie może prowadzić do chronicznego stresu, wypalenia, a nawet głębokich stanów depresyjnych.
3. Trudności w relacjach: Współuzależnienie może prowadzić do trudności w budowaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji, ponieważ brak równowagi i granic może prowadzić do konfliktów i niezrozumienia.

Jak pokonać współuzależnienie

Pokonanie współuzależnienia wymaga czasu, wysiłku i często wsparcia terapeutycznego. Oto kilka kroków, które mogą pomóc w przezwyciężeniu tego wzorca zachowań:

1. Rozpoznanie problemu: Pierwszym krokiem w pokonywaniu współuzależnienia jest rozpoznanie problemu i zrozumienie, jakie są jego przyczyny i skutki.
2. Uświadomienie własnych potrzeb: Ważne jest, aby nauczyć się rozpoznawać i wyrażać własne potrzeby oraz dbać o siebie w równym stopniu, co o potrzeby innych.
3. Nauka ustawiania granic: Współuzależnienie często wynika z braku zdrowych granic osobistych. Ważne jest więc nauczenie się ustawiania granic i wyrażania własnych potrzeb i pragnień w relacjach.
4. Wsparcie terapeutyczne: Terapia indywidualna lub terapia grupowa może być skutecznym sposobem na przezwyciężenie współuzależnienia, zapewniając wsparcie, zrozumienie i narzędzia do zmiany wzorców zachowań.

Współuzależnienie może być trudnym i skomplikowanym problemem w relacjach, ale zrozumienie jego przyczyn i skutków oraz podjęcie odpowiednich kroków w kierunku zmiany może prowadzić do zdrowszych i bardziej satysfakcjonujących relacji zarówno z innymi, jak i z samym sobą.